Hoe wordt een erfenis verdeeld tussen erfgenamen? Welke stappen zijn er te nemen voor de verdeling van een erfenis in België? Wat te doen na het overlijden van een familielid? Wat bij ruzie over de verdeling van een erfenis? Hoe verdeelt de notaris een nalatenschap tussen erfgenamen? Lees hier meer.
Welke stappen neem ik als erfgenaam van een erfenis?
Contacteer een notaris om de verdeling van de nalatenschap minnelijk te proberen regelen. De notaris kan voor jou de andere erfgenamen opsporen en contacteren. Ook kan de notaris nagaan of de overledene een testament maakte. Meestal zal de notaris een inschatting kunnen geven over wat je kan verwachten van de erfenis.
Aanvaarden, verwerpen van de erfenis of aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving. Ga na of de overledene niet meer schulden heeft dan actief vermogen. Als er meer schulden zijn dan actief, wordt de nalatenschap beter verworpen. Als er meer actief aanwezig is, kan de nalatenschap worden aanvaard. Als het niet duidelijk is of er meer schulden dan wel actief is, kan worden aanvaard onder voorrecht van boedelbeschrijving. Er wordt dan eerst een beschrijving gemaakt van alle schulden en vermogensbestanddelen in de nalatenschap, alvorens wordt beslist of je als erfgenaam aanvaardt of verwerpt.
De verklaring van aanvaarding of verwerping doe je bij de notaris.
Aangifte van nalatenschap als je een wettelijke erfgenaam (kind, kleinkind, ouder, broer/zus, grootouder, tante/oom) bent of een algemeen legataris (bij testament aangewezen erfgenaam van de volledige nalatenschap) van de overledene en je aanvaardt de nalatenschap, dien je binnen 4 maanden na het overlijden een aangifte van erfenis te doen bij de Vlaamse belastingdienst. Als je deze termijn niet respecteert, riskeer je een boete. Een aangifte van nalatenschap gebeurt via een formulier, meer info vind je hier.
Het belastingtarief dat is verschuldigd, hangt af van de graad van verwantschap met de overledene en de omvang van het deel in de erfenis. Voor kinderen bedraagt de erfbelasting 3% op de eerste roerende en onroerende schijf tot 50.000,00 euro en 9% daarboven tot 250.000,00 euro.
Een akkoord met de andere erfgenamen bij de notaris sluiten. De notaris kan alle erfgenamen uitnodigen om een minnelijk akkoord tot vereffening-verdeling van de nalatenschap te sluiten. Als alle erfgenamen overeenkomen over hoe de erfenis wordt vereffend en verdeeld, wordt dit akkoord in een akte gegoten en krijgt elke erfgenaam zijn of haar deel.
Gerechtelijke verdeling van de erfenis is een laatste stap, als er geen minnelijk akkoord over de verdeling van de erfenis wordt bereikt. Hierbij wordt aan de rechtbank de aanstelling van een notaris vereffenaar gevraagd, die de nalatenschap kan verdelen volgens de geldende regels.
Wat als er ruzie is tussen erfgenamen?
Zelfs in de beste families kan onenigheid bestaan over de verdeling van de nalatenschap van een overledene. In dat geval kan de nalatenschap worden geregeld via een gerechtelijke procedure tot vereffening-verdeling van de erfenis. Daarbij dient een belanghebbende erfgenaam een verzoek in bij de rechtbank tot aanstelling van een notaris vereffenaar. Onmiddellijk kan daarbij ook aan de rechtbank worden gevraagd enkele twistpunten (zoals over de reserve en de geldigheid van een testament) op te lossen.
De familierechtbank stelt vervolgens een notaris aan die de macht heeft een staat van vereffening-verdeling op te maken. De notaris doet dan een voorstel hoe de erfenis moet worden verdeeld. Voor het zover is, hebben alle betrokken erfgenamen de kans hun bewijsstukken en standpunten mee te delen aan de notaris. Ook dient een boedelbeschrijving te gebeuren van welke zaken er in het vermogen van de overledene te verdelen zijn. Deze werkzaamheden rond een erfenis kunnen enige tijd in beslag nemen. Dit kan enkele maanden tot enkele jaren duren.
Op elk moment kunnen de erfgenamen evenwel een akkoord sluiten over de verdeling van de erfenis. Zulks is vaak het geval wanneer tijdens de werkzaamheden duidelijkheid ontstaat over bepaalde vermogensbestanddelen, schenkingen of twistpunten.
Nadat de notaris zijn staat van vereffening-verdeling heeft opgemaakt, kunnen partijen deze aanvaarden of betwisten. Bij betwisting verhuist de zaak opnieuw naar de rechtbank die de knoop moet doorhakken. Tegen de beslissing van de rechtbank staat in principe ook nog hoger beroep open.
Een goede juridische begeleiding is noodzakelijk bij deze manier van verdelen van de erfenis.
Wat is mijn deel in de erfenis?
Er is geen testament, dan wordt het wettelijk erfrecht gevolgd. De erfgenamen en hun deel in de erfenis wordt aangeduid door de wet. De orde en graad van verwantschap met de overledene is bepalend. Zo komen achtereenvolgens de kinderen, kleinkinderen, ouders, broers en zussen, grootouders en tantes en ooms aan de beurt.
Er is een testament, dan wordt de verdeling van de erfenis daardoor bepaald. Let wel op. Als er kinderen zijn, hebben deze steeds gezamenlijk recht op de helft van de erfenis. Ook de echtgenoot van de overledene heeft een erfdeel waar bij testament niet over kan worden beschikt door de overledene.
Je kan online een simulatie maken van jouw erfdeel op de website erfenissimulator.